Datury

Informacje ogólne

Opis: Datury inaczej zwane bieluniami, należą do rodziny psiankowatych. Jest to roślina silnie rosnąca, dorastająca w zależności od odmiany od 2 do 4-5 m, a nawet do kilkunastu metrów. Cechą charakterystyczną dla większości tych roślin są duże kwiaty kształtu lejkowatego, trąbkowatorurkowatego, pojedyncze lub pełne, które datura dostaje po drugim rozwidleniu pędów. Bielunie jednoroczne mają kwiaty mniejsze od 15 do 20 cm, skierowane pionowo w górę. Natomiast wieloletnie mają kwiaty do 50 cm długości, pochylone lub zwisające. Są to rośliny powtarzające kwitnienie, a przy każdym z kwitnień obsypane są kilkadziesięcioma kwiatami. Liście datur są duże, jajowate, ciemnozielone. Są one trujące i niewolno spożywać żadnej części rośliny!

Pochodzenie: Pochodzi z tropikalnych rejonów Ameryki Południowej, Azji południowej i Afryki.

Okres kwitnienia: Kwitnie od lipca do października.

Wymagania: Wymaga stanowiska słonecznego i lekko zacienionego, osłoniętego od wiatru. Nadmierna nasłonecznienie może skrócić okres kwitnienia. Datury lubią glebę próchniczną, zasobną w składniki pokarmowe, przepuszczalną i szybko nagrzewającą się. Spód donicy dobrze jest wyłożyć 2 do 5 centymetrową warstwą drenażową żwiru gruboziarnistego lub keramzytu w celu dostarczenia dostatecznej ilości powietrza korzeniom rośliny i zapobiegnięcia zalegania w nich wody.

Pielęgnacja

W okresie lata roślin nie można przetrzymywać w domu. Można wysadzać je do gruntu, zarówno z doniczką jak i bez. Niektórzy w takich przypadkach stosują kosz plastikowy.

Przesadzanie. W ciągu roku rośliny młode należy przesadzać kilkakrotnie, za każdym razem do większej doniczki. Najlepiej przesadzać wtedy, gdy bryła ziemi jest dobrze przerośnięta przez system korzeniowy albo, kiedy liście zaczną zmieniać kolor z intensywnej zieleni na jasnozielony. Datury, które były często przesadzane i prawidłowo nawożone mogą osiągać w ciągu roku od 1,5 do 2 m wysokości i wydawać wiele kwiatów.

Rośliny te mają bardzo bogate ulistnienie, przez co w czasie upałów tracą dużo wody. Wyrośnięta 2-3 letnia roślina potrzebuje dziennie 10-15 litrów wody. Bielunie lubią stałą wilgoć, ale nie powinny stać w wodzie. Najlepiej podlewać roślinę kilka razy dziennie, wodą ostaną o temperaturze otoczenia i nie zraszać, bo może to doprowadzić do gnicia kwiatów i liści. Na brak wody darura reaguje gwałtownym więdnięciem.

Przycinanie. Datur wieloletnich nie należy ciąć w pierwszym roku uprawy, ponieważ osiągają wzrost zaledwie 60-100 cm. W kolejnych latach rośliny te trzeba przycinać raz lub dwa razy w roku. Pierwszy raz późną jesienią, gdy wchodzą w okres uśpienia, w celu przygotowania ich do zimowania. Pędy należy skrócić o 1/4- 1/3 długości. Drugi raz, czyli wczesną wiosną w momencie wypuszczania młodych listków, robimy tzw. cięcie korekcyjne. Wtedy widać, które pędy są zdrowe, a które uschły lub zgniły. Należy je wtedy uciąć do zdrowego miejsca.

Nawożenie. Datura jest rośliną wymagającą intensywnego nawożenia. Młode bielunie wystarczy posadzić w podłożu uniwersalnym czy w ziemi kompostowej i aż do przesadzenia nie trzeba ich nawozić. Starsze okazy trzeba obficie nawozić, zwłaszcza w okresie pełnej wegetacji. Można do tego zastosować roztwór Florowitu z wodą do podlewania dając 50 ml roztworu na 10 l wody. Można także zastosować do podłoża nawozy wolno rozkładające się w glebie jak Azofoska czy Osmocote w celu zabezpieczenia rośliny na dłuższy okres czasu.

Począwszy od maja rozpoczynamy nawożenie. Pojawienie się odbarwień liści jest objawem braku nawozu. Od sierpnia należy ograniczyć nawóz, a od września zaprzestajemy go zupełnie, aby rośliny mogły wejść w okres spoczynku.

Zimowanie. Datury do zimowych kwater należy przenieść tuż przed przymrozkami. W jasnym pomieszczeniu przez jakiś czas będą jeszcze kwitły, wówczas trzeba ograniczyć podlewanie. W listopadzie należy przyciąć wierzchołki i przenieść do chłodniejszego pomieszczenia. Rośliny rosnące w gruncie wykopujemy i przycinamy im końce korzeni oraz gałęzi. Karpę sadzimy w dużym pojemniku i obsypujemy torfem.

Jeżeli datury będą zimować w temperaturze 5-8oC to może to być pomieszczenie ciemne. Jeśli temperatura jest troszeczkę wyższa musi to być pomieszczenie widne. Kiedy datury zimują w temperaturze powyżej 10oC, słabiej kwitną. Od czasu do czasu należy roślinę podlać.

Wiosna. Zwykle w marcu kończy się spoczynek. Wówczas rośliny trzeba wynieść do jasnych i chłodnych pomieszczeń, przesadzić do większych donic, skrócić i rozpocząć regularne podlewanie. Po około 3-4 tygodniach rośliny zasilamy nawozem do roślin o ozdobnych liściach z uwagi na pobudzający wzrost azot. W maju datyry przynajmniej przez tydzień hartujemy i po minięciu obawy przymrozków pozostawiamy na wolnym powietrzu.

Zastosowanie: Roślina dobrze prezentuje się na tarasach, balkonach i ogrodach.

Szkodniki żerujące na daturach

Datura może być opanowana przez mszyce i przędziorki, co możemy stwierdzić odlądając spodnią stronę liści. Na małych roślinach szkodniki można usunąć mechanicznie, szczotką bądź pędzlem. Można także zastosować przemywanie wodą z dodatkiem płynu do naczyń. Duże rośliny opryskujemy środkami chemicznymi takimi jak Danitol, Karate, Decis czy Torque.

zakładanie trawnika

Trawnik jest to powierzchnia pokryta zwykle niską trawiastą roślinnością. Powinien charakteryzować się jednolitością, gładkością oraz intensywnym zabarwieniem. Jest to dobre miejsce do wypoczynku na świeżym powietrzu. Często stanowi punkt centralny ogrodu, na którym tętni życie, bądź panuje błogi spokój. Uporządkowana powierzchnia trawnika wprowadza ład i harmonię oraz sprawia, że sąsiadujące z nim rośliny i architektura nabierają jeszcze bardziej atrakcyjnego wyglądu. Posiadanie równo przystrzyżonego i zadbanego trawnika jest dumą nie jednego właściciela ogrodu

Obecnie w sklepach ogrodniczych jest bardzo duży wybór gotowych mieszanek traw. Na opakowaniu powinna być informacja na jakie trawniki dana mieszanka jest przeznaczona i jaka jest zalecona dawka siewu. Orientacyjna wydajność mieszanki traw gazonowych to
30-40 m2 z 1 kg

Zakładanie trawnika

I Prace wstępne
1. Porządkowanie terenu.
Pierwsze czynności, które musimy wykonać na terenie przeznaczonym na trawnik to prace porządkowe. Należy pozbyć się wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń po budowie typu: gruz, cegły, wapno, kamienie. Pozostawienie takich odpadów ma niekorzystny wpływ na glebę i rośliny. Często po wykonaniu odgruzowania ,,odsłania” się teren. Wtedy to możemy zaobserwować w jakim stanie jest nasza gleba. Czy wymaga odchwaszczenia, wyrównania, czy też nawiezienia żyźniejszej warstwy ziemi.

1. Odchwaszczanie
Jeżeli mamy teren zachwaszczony uciążliwymi chwastami takimi jak: łopian, mniszek, ostrożeń itp., to powinniśmy wykonać zabieg odchwaszczania. Gdy wymienione chwasty występują w znacznych ilościach dobrze jest zastosować z wyprzedzeniem 1 m-ca oprysk herbicydami np. Roundup lub Klinik, Avans, itp. Są to preparaty o totalnym działaniu i jak do tej pory najskuteczniejsze środki na chwasty. Gdy natomiast mamy pewne zadarnienie, którego nie chcemy się pozbyć a wśród nich uciążliwe chwasty to stosujemy najmniejszą z zaleconych dawek tego preparatu lub stosujemy punktowe niszczenie chwastów.

2. Wyrównywanie terenu.Przy zakładaniu trawnika ważne jest, aby powierzchnia terenu była odpowiednio wyprofilowana. Najpierw dobrze jest przyjrzeć się terenowi. Przeanalizować co chcemy usunąć, a co zostawić. Zdarza się, że mamy na terenie drzewa, których chcemy się pozbyć lub pniaki po drzewach. Po usunięciu ich powstają doły, które musimy umiejętnie uzupełnić. Zasypujemy je ziemią, a następnie udeptujemy i zalewamy wodą. Czynności powtarzamy do momentu, aż ziemia będzie wystawała na ok. 2cm ponad teren. Przed wyrównywaniem terenu powinniśmy zdjąć warstwę ziemi urodzajnej. Przeciętnie jest to warstwa 5- 30cm. Po wykonaniu tej czynności wyrównajmy podglebie. Trzeba pamiętać, aby zachować odpowiednie spadki terenu ok. 5% w wybranych płaszczyznach. Spadki te nie mogą być skierowane w stronę budynków, gdyż to grozi zalewaniem lub zawilgoceniem. Na tak przygotowany teren rozkładamy warstwę uprzednio zdjętej ziemi.

II. Przygotowanie gleby.Przygotowanie gleby jest bardzo istotne, ponieważ decyduje o późniejszych sukcesach w uprawianiu roślin. Wartość gleby zależy od:
- zawartości materiałów próchnicznych;
- składu mechanicznego;
- odczynu gleby;
- porowatości.
Odczyn gleby możemy ustalić sami za pomocą pechametru, który kupujemy w centrum ogrodniczym. Ph dla traw powinno wynosić od 5,5- 6,5. Poniżej konieczne jest wapnowanie gleby. Jest to zabieg , który przede wszystkim działa odkwaszająco na glebę, przyśpiesza rozkład próchnicy, wspomaga wykorzystanie fosforu oraz aktywizuje potas. Do odkwaszenia trawników stosujemy nawozy wapniowo- węglanowe lub wapniowo- magnezowo- węglanowe, ale te muszą być dokładnie rozdrobnione. Wapń przemieszcza się dość wolno w glebie należy wapnować trawniki co 3- 4 lata. Wapnowanie wykonujemy wczesną wiosną lub na jesień. Nawozy wapniowe mieszamy staranie z glebą.

1. Użyźnienie gleby.Użyźnienie gleby polega na utworzeniu urodzajnej warstwy ziemi, która przepuszcza nadmiar wody i jest elastyczna. Zwróćmy szczególną uwagę na to, aby ziemia, którą będziemy przywozić była wolna od chwastów.

2. Zakładanie instalacji wodnej.
Przy zakładaniu trawnika trzeba zastanowić się nad sposobem nawodnienia. Wszystko zależy oczywiście od wielkości trawnika i naszych możliwości finansowych. Zapotrzebowanie na wodę uzależnione jest od:
- warunków klimatycznych;
- struktury warstwy nośnej i podłoża;
- rodzaju i funkcji trawnika;
- gatunków i odmian traw;
- częstotliwości korzenia.
Nawadnianie może być wykonywane w różny sposób. Najczęściej stosuje się 3 podstawowe metody:
1. Rozpylanie w postaci kropel wody nad powierzchnią trawnika- zraszacze.
2. Nawilżenie powierzchniowe- system węży z otworami, ułożonych na powierzchni trawy.
3. Podpowierzchniowe- płytko zakopane węże.
Do najprostszych sposobów należą: wąż i konewka. Jednak ta metoda może okazać się męcząca i nie zbyt skuteczna zwłaszcza przy dużych powierzchniach. 
Bardziej sprawdzone i skuteczne okazuje się użycie zraszaczy:
- wahadłowych- rozprowadzenie wody za pomocą dysz, przydatny na powierzchniach prostokątnych;
- pulsacyjnych- skokowe przesuwanie strumieni wody, sprawdza się na powierzchniach > 50m2;
- statycznych- równomiernie rozprowadza wodę, dobry do małych ogródków;
- obrotowych- prosty, dobry do małych ogródków;
- wężowych- sprawdza się na długich prostokątnych powierzchniach.
Te sposoby nawadniania nie wymagają ingerencji przed założeniem trawnika.
Kiedy jednak posiadamy duży trawnik i mało czasu na podlewanie wtedy świetnie sprawdza się nawadnianie automatyczne. Decydując się na taki rodzaj nawadniania musimy już wcześniej zaplanować miejsce, w których zamontujemy samoczynnie wysuwające się zraszacze. Przed założeniem trawnika należy zakopać węże doprowadzające wodę. Działanie zraszacza teleskopowego polega na tym, że wysuwa się on z ziemi pod wpływem ciśnienia wody i chowa po zamknięciu jej dopływu. Innym chociaż dość drogim sposobem jest zastosowanie ,,pocących się węży”, zakopuje się je na głębokość 10- 15cm z których woda wypływa małymi otworami. Zaletą tej metody jest to, że nie ma strat parowania wody, dostarczana jest bezpośrednio do korzeni, działa już przy małym ciśnieniu. Wadą jest to, że woda musi być bez zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych, gdyż może nastąpić zatykanie otworów.
Po wykonaniu wszystkich prac teren powtórnie wyrównujemy i wałujemy. Odczekujemy ok. 3- 4 tygodni, aby gleba osiadła po przeprowadzonych zabiegach.

3. Nawożenie przedsiewne.Gdy  ziemia dostatecznie osiądzie, należy ją przegrabić, a następnie wysiewamy nawozy o dużej zawartości fosforu, potasu i azotu. Najczęściej stosuje się gotowe nawozy typu polifoska, azofoska. Po wysiewie nawozów należy bezwzględnie i staranie wymieszać je z glebą np. poprzez grabienie.
Nawożenie przedsiewne możemy wykonać również podczas mieszania komponentów warstwy urodzajnej ziemi. Trzeba jednak pamiętać, że dotyczy to nawozów fosforowych i potasowych. Nawozy azotowe stosuje się bezpośrednio przed siewem nasion.
Dawki nawozów stosujemy według zaleceń, które otrzymaliśmy ze stacji Chemiczno- Rolniczej.

4. Wałowanie.Po przedsiewnym nawożeniu przygotowujemy ziemię do wysiewu nasion. Przygotowanie rozpoczynamy od przeprowadzenia wałowania. Jest to zabieg, który ma na celu wyrównanie powierzchni oraz zagęszczenie gleby. Wałowanie wykonujemy specjalnym walcem do trawników. Powinno być one wykonywane raz w jedną, a raz w drugą stronę, a następnie po przekątnej. Aby sprawdzić, czy gleba dostatecznie osiadła wchodzimy na nią, jeżeli zostawiamy wgłębienie należy jeszcze wałować powierzchnię, aż stanie się ona twarda. Tak przygotowana gleba nadaję się do wysiewu nasion.

III Siew nasion
Wysiewanie nasion należy wykonywać w warunkach sprzyjających kiełkowaniu. Jeżeli zrobimy to w nieodpowiednim czasie narażamy nasiona na nierównomierne wschody. Może dojść do zasuszenia wykiełkowanych roślin, bądź nasiona mogą być wydziobane przez ptaki.
Trawniki wysiewamy:
- wiosną- koniec IV połowa V, gdy temp. 6°- 8°C.
- Późnym latem- koniec VIII początek IX.
Jak się okazuje ten drugi termin siewu jest korzystniejszy, ponieważ:
1. gleba jest już dostatecznie ogrzana;
2. nie ma ryzyka wystąpienia przymrozków;
3. występuje więcej opadów, co sprzyja kiełkowaniu.
Trzeba pamiętać, aby nie przesuwać zbyt długo terminu wysiewu traw, gdyż wykiełkowana trawa musi mieć czas na przygotowanie się do zimy. Bezpośrednio przed siewem glebę spulchniamy za pomocą grabi na głębokość 2- 3cm. Ziemia powinna być wilgotna, ale tak by nie przyklejała się do narzędzi. Optymalna głębokość siewu wynosi 0.5- 1.5cm.
Wysiewać możemy:
1. Ręcznie- na krzyż, całość powierzchni trawnika dzielimy na sektory i każdy sektor wysiewamy osobno.
2. Mechanicznie- siewniki, również na krzyż.
Po wysiewie nasiona przykrywamy ziemią grabiąc je sprężystymi grabiami, a następnie wałujemy glebę ( w celu dociśnięcia nasion do podłoża). Używamy do tego wału o masie 75- 100kg.
Po wałowaniu konieczne jest podlewanie trawnika zraszaczem drobnokropelkowym, aby nasiona nie zostały wypłukane.

IV. Pierwsze koszenie.Koszenie oddziałuje na wzrost i krzewienie się traw. W dużym stopniu decyduje o odporności na choroby i szkodniki.
Pierwsze koszenie wykonujemy, gdy trawa osiągnie wysokość 8- 10cm. Trzeba pamiętać, że nóż kosiarki musi być bardzo ostry, aby rany po cięciu były jak najmniejsze