Pnącza

Pnącza ogrodowe to grupa roślin posiadająca wiele zalet; z reguły nie potrzeba zbyt wiele miejsca aby je zasadzić a do tego ich siła wzrostu jest duża. Są nie tylko dekoracyjne ale i użyteczne: doskonale sprawdzają się jako żywy parawan gdzy chcemy coś zasłonić lub odgrodzić.

Cześć pnączy potrzebuje podpór

Niektóre pnącza potrzebują podpór wokół których mogą się okręcać. Pnącza takie wspinają się wykorzystując pędy wierzchołkowe, które wykonując ruchy krążące owijają spiralnie niezbyt grube podpory takie jak sitki ogrodzeń, kraty czy paliki. Są to pnącza wijące się. Inaczej radzą sobie pnącza czepne, które przyczepiają się do podpór wykorzystując organy czepne takie jak wąsy czy korzenie czepne. Te pnącza doskonale wspinają się po murach i innych powierzchniach nie potrzebując dodatkowych podpór.

Większośc pnączy ma przeciętne wymagania glebowe ale są też wyjątki; na przykład róże pnące czy powojniki. Warto jednak ze względu na to że często sadzi się pnącza przy domach czy ogrodzeniach, gdzie ziemia jest dość marna, wysuszona i z resztkami gruzu, przed posadzeniem roślin przygotować glebę. Wystarczy wykopać nieco większy dołek i wypełnić go ziemią kompostową lub odpowiednią ziemią ze sklepu ogrodniczego.

Jednoroczne rośliny pnące nadają się szczególnie do szybkiego zazieleniania ścian, płotów, ogrodzeń czy altan lub pergoli. Sadzonki pnaczy jednorocznych najlepiej wysiać pod koniec lutego i hodować w domu. Takie rośliny szybciej będą się rozrastały na wiosnę.
Wieloletnie pnącza doskonale nadają się do tworzenia żywych ścian czy parawanów, mogą być ozdobą pergoli lub zasłaniać nieciekawe miejsca w ogrodzie. Potrzeba jednak często kilku lat aby dostatecznie się rozrosły, dobrze się prezentowały i osłaniały. Zanim to nastąpi można je uzupełnić pnącymi roślinami jednorocznymi, które w ciągu jednego okresu wegetacyjnego stworzą zieloną ścianę. Jeżeli pnącze jednoroczne silnie rośnie (np. fasola wielokwiatowa, tunbergia czy wilec) i ma tendencję do zagłuszania pnącza wieloletniego to lepiej uprawiać pnącze jednoroczne w pojemniku ustwionym w pobliżu pnącza wieloletniego. Wtedy rośliny nie będą z sobą konkurować w dostępie go substancji odżywczych i wody.

Najpopularniejsze pnącza jednoroczne:

Wilec purpurowy - do obsadzania ogrodzeń, murów czy altan do wysokości 2-3 m. Wilce kwitną od lipca do pierwszych przymrozków wypuszczając duże lejkowate kwiaty. Barwy kwiatów są nie tylko purpurowe ale karminoworóżowe, filetowoniebieskie, białe lub szafirowe. Ulistnienie wilca jest też efektowne: duże liście o sercowatym kształcie. Wilce pną się owijając swe cieńkie łodygi wokół podpór. Roślina lubi żyzną glebę i słoneczne stanowisko.Więcej informacji... 

Fasola wielokwiatowa - dorasta do 4 m.wysokości. Nasiona fasoli wysiewa się na miejsca stałe w połowie maja; po wiosennych przymrozkach. Kwiaty są najczęściej ceglasto-czerwonym ale mogą być też białe lub czerwono-białe. Kwitnie od lipca do września. Fasola rośnie szybko owijając się wokół podpór, ma małe wymagania; wystarczy jej średnio żyzna i wilgotna gleba. Daje dużo masy zielonej.Więcej informacji... 

Groszek pachnący - możemy go użyć chcąc stworzyć w ogrodzie wonną i kolorową ścianę. Groszek pnie się po podporach do wys. 150 cm, wydając od czerwca do sierpnia pachnące kwiaty o lekkiej "motylkowej" budowie i "cukierkowych" barwach. Roślina wymaga gleby żyznnej, pulchnej, średnio wilgotnej i słonecznego stanowiska. Wysiewa się go w pierwszych dniach kwietnia wprost do gruntu. Nadaje się na balkony i tarasy. więcej informacji... 

Chmiel ozdobny - jego pędy pną się doskonale po rozciagnietych drutach, siatkach lub rusztowaniach drewnianych czy metalowych. Dorasta do 5 m. wysokości a rośnie w szybkim tempie: nawet do pół metra na tydzień. Jest łatwy w uprawie nawet dla początkującego ogrodnika. Najlepiej rośnie w pełnym słońcu lub półcieniu i nie ma specjalnych wymagań co do gleby.

Tunbergia oskrzydlona - zwana też czasem czarnooką Zuzanną. Właściwie jest to pnącze wieloletnie ale w naszym klimacie potrzebuje pomieszczenia do zimowania. Znacznie łatwiej uprawiać ją jako roślinę jednoroczną tym bardziej że dobrze kiełkuje i rośnie bardzo szybko. Ozdobą tego pnącza są liczne kwiaty, żółte lub rzadziej pomarańczowe z czarnym oczkiem. Kwitnie od czerwca do października. Lubi ciepłe, słoneczne miejsca, powinna być regularnie podlewana i nawożona. więcej informacji... 

Pnącza wieloletnie łatwe w uprawie:

Najpopularnieszym pnączem wydaje się być bluszcz pospolity - łatwy w uprawie, nadaje się do miejsc mocno zacienionych, może rosnąć przy północnej ścianie budynku lub pod drzewami, tam gdzie nie chce rosnąć trawa. Bluszcz to pnącze o liściach zimnozielonych; jego pędy przyczepiają się do murów, drzew i wszystkiego co stanie na jego drodze za pomocą korzeni przybyszowych, które silnie wrastają w szczeliny. Nadmiar pędów bluszczu porastającego drzewo należy usuwać aby nie doprowadzić do zaduszenia drzewa. Bluszcz jest odporny na niekorzystne warunki, lubi ziemię próchniczą, wapienna, umiarkowanie wilgotną. Bardziej wrażliwe na niskie temperatury sa odmiany o pstrych i plamistych liściach. Bluszcz rozmnaża się wegetatywnie za pomocą sadzonek, które łatwo się ukorzeniają. Wiecej informacjii... 

Winobluszcz pięcolistkowy - to kolejne bardzo popularne pnącze nazywane też czasem dzikim winem. Potrzebuje podpór do pięcia się w górę, w krótkim czasie osiągając spore rozmiary. Najbardziej dekoracyjną częścią rośliny są liście składające się z pięciu, złożonych dłoniasto, podłużnych listków. Szczególnie efektowne są liście winobluszczu pięciolistkowego jesienią zmieniając barwę na różne odcienie czerwieni - od jasnokoralowej do ciemnej purpury. Kwiaty są drobne i niepozorne, bardziej dekoracyjne są czerne owoce. Zwisające pędy winobluszcza nadają się do obsadzania ścian domów, pergoli czy siatek ogrodzeniowych. Dobrze znosi warunki miejskie, może rosnąć w uboższych i suchych glebach. więcej infromacjii...

Winobluszcz trójklapowy - bardzo dobrze przyczepia się do ścian drewnianych i murów z cegły lub betonowych. Potrafi wspinać się bardzo wysoko, nawet do 20m. Może być wykorzystywany do przykrycia nieciekawych elementów otoczenia bo po pewnym czesie dość dokładnie je zasłoni. Na murach ustawiają się dachówkowato, klapami liści do dołu tworząc czasem dość zwartą powierzchnię. Elementem ozdobnym winobluszcza trójklapowego są liście: pojedyńcze o trzech trójkątnych klapach, o gładniej powierzchni, ciemnozielone i błyszczące. Jesienią pięknie się przebarwiają przybierając stopniowo barwę najpierw pomarańczową, potem ceglastą a na końcu ciemoczerwonego wina. Winobluszcz trójklapowy jest odporny na dym i kurz miejski ale trochę mniej odporny na mrozy - lepiej kupić roślinę szczepioną na winobluszczu pięciolistkowym i nie sadzić go przy połundniowych ścianach budynków, gdzie szkodzą mu zbyt duże wahania temperatury w ciągu dnia i nocy.zobacz 

Wiciokrzewy - są znane i uprawiane na całym świecie. Nadają się do obsadzania bramek, pergoli czy trejaży. Mogą rosnąć też przy domu ale wymagają dodatkowych podpór. Dość dobrze znoszą nasze zimy i mogą rosnąć w prawie każdej glebie ale jakość gleby ma wpływa na obfitość wydawanych kwiatów. Nie szkodzi im zanieczyszczone powietrze miejskie. Stanowisko powinno być słoneczne. Kwitnące wiciokrzewy pieknie pachną.
Wiciokrzew pomorski dorasta nawet do 6 m. Kwitnie w maju i czerwcu zmieniając barwę kwiatów z biało-różowej lub żółtawo-białej na żółtą pod koniec kwitnienia. Dekoracyjne są również czerwone owoce rośliny. Wymaga żyznej i wilgotnej gleby i słonecznego stanowiska.więcej infromacjii... 

Wiciokrzew japoński - rośnie dość szybko, znosi dobrze pełne nasłonecznienie jak i lekki półcień. Może rosnąc w prawie każdej glebia . Ma płytki system korzeniowy, który może ulec przesuszeniu podczas długiej suszy - należy pamiętać wtedy o systematycznym podlewaniu.

Rdest Auberta - zasługuje na uwagę ze względu na takie cechy jak: wytrzymałość na warunki miejskie, upały i suszę. Jest to pnącze szybko rosnące i dające sporą masę kwiatów; białych, bardzo drobnych, zebranych w duże luźne wiechy. Kwitnie od czerwca aż do mrozów. W czasie ostrych zim może przemarzać ale po przycięciu w krótkim czasie wydaje nowe pędy. Rdest Auberta osiąga wysokość 10-15 m. a jego cieńkie i elastyczne pędy owijają się wokół podpór dając dużą masę zieleni i kwiatów. Nadaje się do obsadzania ogrodzeń, dużych altan i pergoli.więcej informacji... 

Pnącza wieloletnie trochę trudniejsze w uprawie:

Powojniki - to jedne z najpiekniejszych pnączy ogrodowych; potrzebuje niewiele miejsca a kwitnie, od czerwca, wręcz imponujaco. Najłatwiejsze w uprawie są odmiany powojnika włoskiego - są wytrzymale na mróz bardziej odporne na różne choroby nękajace powojniki. Powojnik włoski może rosnąć zarówno w głębokim cieniu jak i w pełnym słońcu ale wtedy powinno utrzymywać się glebę w stanie wilgotnym np. przez ściółkowanie. Dolne pędy powojnika powinny być zacienione; w tym celu najlepiej posadzić w poblizu pnącza niski krzew. Najlepsze miesiace na sadzenie powojnikow tp sierpień, wrzesień i październik..zobacz 

Róże pnące - można uprawiać zarówno w dużych ogrodach jak i małych ogródkach, prowadząc po pergolach lub łukach albo sadząc przy ścianach budynków. Kwitnące pędy róż mogą tworzyć kilku metrowe girlandy obsypane tysiącem kwiatów. Róże pnące wspinają się bez użycia korzeni czepnych, co powoduje że muszą być podwiązywane do podpór. Najlepiej używać do tego celu tasiemek, podwiązywać nie za mocno aby nie zmiażdżyć pędów. Aby uzyskać najbujniejsze kwitnienie należy będy prowadzić poziomo. Najodpowiedniejsza gleba do uprawy róż pnących powinna mieć dużą zawartość próchnicy. Stanowisko słoneczne ale nie należy sadzić ich przy ścianach południowych, które w słoneczne dni się nagrzewają, tworząc dogodne warunki do rozwoju szkodników (np. mszyc).Dobrym towarzystwem dla róż pnących są wielkokwiatowe odmiany powojnika. Więcej informacji... 

Milin amerykański - pnącze bardzo efektowne ale wymagające szczególnej uwagi. Kwitnie bardzo długo bo od lipca do wczesnej jesieni.
Kwiaty w kształcie trąbki o ceglastoponarańczowym, ognistoczerwonym lub żółtopomarańczowym kolorze. Warto je mieć w ogrodzie mimo, że jest wrażliwe na mróz, potrzebuje ciepłego i zacisznego stanowiska orza żyznej i próchniczej gleby, odpowiednio wilgotnej i zdrenowanej. Wymaga nawożenia. Pnacze to słabo się wije ale ma korzenie czepne. Warto je podwiązywać a glebę wokoło rośliny wyściółkować. Więcej informacjii...

Cięcia drzew i krzewów

Jednym z podatawowych zabiegów ogrodniczych, które musi wykonać od czasu do czasu właściciel ogrodu czy działki jest cięcie drzew i krzewów. Większość gatunków drzew i krzewów wymaga do dobrego wzrostu, kwitnienia czy owocowania regularnego cięcia. Każdy gatunek roślin wymaga odpowiedniej pory cięcia (zobacz kalendarz cięcia drzew i krzewów). Nie bez znaczenia jest też pogoda - jeśli cięcie wykonywane jest wiosną lub jesienią, to należy wybrać dzień suchy, słoneczny i ciepły a latem nie przeprowadzać tego typu zabiegów w czasie upałów.

Narzędzia niezbedne przy zabiegach cięcia drzew i krzewów:

Narzędziem podstawowym jest sekator - zwykły lub o przedłużonych ramionach. Poza tym na wyposażeniu powinny znajdować się piłki oraz różnego rodzaju noże. Narzędzia używane przy cięciu powinny być dobrze naostrzone, wyczyszczone i odkażone. Do odkażania można użyć denaturatu. Większe rany powstałe po cięciu powinny być zabezpieczone środkiem do zasmarowywania ran (Funaben 3, Santar SM, Tervanol, Lac Balsam lub farba emulsyjna z 2% dodatekiem Funabenu 4, Fundazolu, Topsinu lub Miedzianu 50). Środki te ułatwiają gojenie ran powstałych po cieciu oraz zawierają składniki bakterio i grzybobójcze.

Jak należy przeprowadzać cięcie:

Cieńkie gałęzie zawsze przycina się nad pąkiem - zewnętrznym jeśli gałąź rośnie pionowo (pąk ma być skierowany od pnia na zewnątrz po to by roślina rosła na zewnątrz) lub nad pąkiem górnym jeśli mamy do czynienia z gałązka rosnącą poziomo. Jako narzędzia używa się sekatora.
Grubsze gałęzie tnie się przy pomocy piłki. Miejsce cięcia - tuż przy zgrubieniu u nasady ( na tzw. obrączkę) lub pozoztawiając kilkucentymetrowy kawałek (na tzw. czop lub pieniek). Cięcie na pieniek zaleca się dla wiśni, czereśni, śliw czy jabłoni. Rany po cięciu należy wyrównać i oczyścić ostrym nożem a następnie zabezpieczyć odpowiednim środkiem.

Sposoby przycinania:

Przycinanie sadzonek - przeprowadza się wtedy gdy trzeba zasadzić roślinę z gołymi korzeniami. Należy gładko przyciąć korzenie a część nadziemną przyciąć tak by została zachowana równowaga między korzeniami i pędami rośliny.
Cięcie formujące - przeprowadza się u młodych drzew owocowych. Ma na celu wytworzenie mocnego pnia i dobrze oświetlonej,silnej korony, zdolnej utrzymać ciężar owoców. Takie ciecie przeprowadza się wczesną wiosną.
Cięcie prześwietlające - usuwa się pędy chore, suche ip połamane lub rosnące do środka krzewu.
Cięcie odmładzające - stosuje się dla starszych roślin i ma na celu poprawienie wyglądu rośliny i pobudzenie jej do kwitnienia. Wycina się część starych pędów a z najbardziej dorodnych młodych pędów tworzy nowy pokrój rośliny. Wykonanie tego zabiegu warto czasem powierzyć doświadczonemu ogrodnikowi.

Cięcie krzewów zimnozielonych:

Jeśli chodzi o cięcie to jest to grupa roślin, którą przycina się sporadycznie (oprócz cisa).
Większość krzewów iglastych wymaga (i toleruje) tylko drobne zabiegi tego typu. Przycina się przede wszystkim gałęzie uschnięte, połamane, chore lub przemarznięte. Bardziej przycina się tylko te rośliny, którym celowo chcemy nadać jakiś kształt.
Zimnozielone krzewy liściaste wymagają przycięcia tylko w wypadku poważnych uszkodzeń. Krzewy rododendronów można odmłodzić przycinając pojedyńcze pędy (na początku kwietnia).

Cięcie krzewów ozdobnych zrzucajacych liście:

To już nieco trudniejsza sztuka, ale warto ciąć krzewy bo przycinane rośliny obficiej kwitną i mają lepszy pokrój. Krzewy ozdobne zrzucające liście dzieli się na dwie grupy:

Krzewy wczesnokwitnące - takie jak forsycja, pigwowiec, wiśnia czy migdałek tworzą pąki kwiatowe jesienią, w związku z czym obcina się je po zakończeniu kwitnienia, wiosną, skracając długie pedy od 1/2 do 1/4 długości. Przycinanie tych krzewów przed kwitnieniem mogłoby spowodować, że roślina w ogóle nie zakwitnie! Ewentualnie można przerzedzić krzew.
Wierzba iwa - aby utrzymać ładny pokrój rośliny, należy ją regularnie przycinać. Cięcie wykonać zaraz po kwitnieniu (koniec kwietnia, początek maja), skracając pędy do 1/4 długości. Jeżeli przycinamy formę szczepioną to skrócić pędy do 1/3 długości.
Forsycja wymaga corocznego cięcia po przekwitnieniu (maj). Odcina się 2/3 długości kwitnących pędów. Nie przycinana forsycja ogołaca się od dołu i słabiej kwitnie.
Krzewy i drzewka migdałka należy przycinać dość rzadko - co 3-4 lata i nie za mocno bowiem kwiatki zakwitają na całej długości pędu.
U roślin szczepionych trzeba też starannie wycinać pędy wyrastające z podkładki (zwykle proste i cieńkie), które szpecą i osłabiają roślinę.
Przycinanie krzewów lilaka należy przeprowadzać zaraz po przekwitnięciu; zawiązane nasiona osłabiają i szpecą roślinę. Odrosty korzeniowe lilaka należy systematycznie wycinać by nie osłabiać rośliny.
Porzeczki krwiste wymagają ciecia - wycinamy pędy czteroletnie i starsze. Ciecie należy wykonać wczesną wiosną, miejsce cięcia nisko przy ziemi.
Tamaryszki przycina się po przekwitnięciu (czerwiec). Co kilka lat wskazane jest silne przycinanie odmładzające - roślina będzi obficiej kwitła i miała lepszy pokrój. Przemarznięte krzewy tamaryszka należy przyciąć się przy ziemi w marcu; wypuszczą po tym zabiegu nowe pędy.
Krzewuszka cudowna nie wymaga regularnego cięcia ale dobrze jest co 2-3 lata krzew nieco poprzycinać. Cięcie wykonuje się po przekwitnięciu.

Krzewy kwitnące latem i jesienią - np. hortensja, pięciornik lub budleja - kwitną na tegorocznych przyrostach. Przycina się je wczesną wiosną, gdy minie już ryzyko silnych mrozów.
Cięcie róż - co prawda róże to też krzewy ale ich cięcie wymaga osobnego omówienia. Cięcie róż to zabieg trochę bardziej skomplikowany niż w przypadku innych krzewów, przede wszystkim dlatego że różne typy róż różnie się tnie. Wczesną wiosną po rozgarnięciu kopczyków wycina się pędy uszkodzone i porażone przez choroby. Ciecie główne przeprowadza się w kwietniu w okresie po ostatnich mrozach ale przed wytworzeniem nowych pędów. Regularnego cięcia wymagają róże wielkokwiatowe - od tego zależy ich kwitnienie. Zabieg przeprowadzamy corocznie, zaraz po odkryciu krzewów. Usuwamy pędy słabe lub uszkodzone wycinając je sekatorem u nasady. Pozostałe pędy skracamy o nieco mniej niż połowę. Należy stosować zasadę, że im silniej rośnie krzew, tym mniej skaracmy pędy. Na krzewach silniej rosnących zotawiamy od 6 do oczek a przy słabiej rosnących od 2 do 4 oczek. Miejsce cięcia powinno znajdować się nie dalej niż pół cm nad oczkiem skierowanym na zewnątrz korony. Ciąć lekko ukośnie. Cięcie wpływa na wielkość i ilość kwiatów oraz porę kwitnienia. Róże o silnie skróconych pędach zakwitają później ale ich kwiaty są większe i osadzone na mocnych, długich pędach. Kwiaty krzewów róż słabiej skróconych zakwitną wcześniej. Krzewy będą miały więcej kwiatów ale będą one drobniejsze a łodygi będą słabsze i krótsze.
Przy cięciu róż wielokwiatowych (rabatowych) na każdym pędzie zostawia się jednakową ilość oczek tzn. od 2 do 6. Słabych pędów nie wycinać.
Cięcie róż krzaczastych nie jest konieczne ale co jakiś czas można wyciąć przy ziemi zbyt gęste lub stare pędy i ukształtowac nieco krzew. Podobnie postępuje się z różami pnącymi, parkowymi i dzikimi.
Róże okrywowe nie wymagają regularnego cięcia - usuwa się jedynie stare i zdziczałe pędy. Późną jesienią przycina się tylko pędy chore i lekko podcina najdłuższe gałązki.
Milin amerykański - usuwa się pędy przemarznięte i suche. Należy też skrócić pędy zeszłoroczne, na których były kwiaty. Zabiegi te należy przeprowadzać wczesną wiosną. Cięcie rośliny powoduje obfitsze kwitnienie.

Krzewy owocowe

Porzeczki i agrest tnie się wczesną wiosną wycinając w całości starsze pędy a zostawiając młode i silne. Maliny i jeżyny przycina się po zbiorach usuwając w całości pędy, które owocowały oraz słabe i chore.

Drzewa owocowe

Luty, marzec - cięcie formujące młodych drzew (patrz powyżej). Jeśli chodzi o większe, uformowane drzewa, to ciecie polega na usunięciu gałęzi chorych lub połamanych oraz zacienijących się nawzajem lub zacieniających dojrzewające owoce.
Terminy cięcia drzew owocowych:
Tzw.gatunki ziarnkowe czyli grusze czy jabłonie tnie się wiosną.
Gatunki pestkowe np. wiśnie czy czereśnie tnie się w sierpniu po zakończeniu zbiorów. Brzoskwinie owocują na pędach dwuletnich i dlatego wszystkie gałązki, z których zebrane zostały owoce należy przyciąć o połowę.

Kalendarz cięcia drzew i krzewów

LUTY - pod koniec lutego (jeśli pogoda pozwala) można ciąć krzewy porzeczki i agrestu. Wycina się pędy chore i uszkodzone. Jeśli pogoda pozwala to pod koniec lutego można przeprowadzac cięcie formujące młodych drzew owocowych.
MARZEC - cięcie krzewów porzeczki i agrestu. Należy wyciąć w całości najstarsze pędy pozostawiając silne i zdrowe młode pędy rośliny. Resztę młodych pędów też lepiej usunąć. Wczesną wiosną wykonuje się cięcie formujące młodych drzew owocowych. Cięcie główne gruszy, jabłoni i pigwy.
KWIECIEŃ - cięcie ozdobnych krzewów zimnozielonych oraz cięcie główne róż.
MAJ - przycinanie krzewów ozobnych wcześnie kwitnących. Przycina się też krzewinki wrzośców.
CZERWIEC - cięcie krzewów ozdobnych zrzucających liście na zimę takich jak lilak(bez) czytamaryszek. Przycina się też pędy róż powtarzających kwitnienie (2 oczka poniżej kwiatostanu) aby pobudzić roślinę do ponownego kwitnienia.
LIPIEC - cięcie prześwietlające jabłoni - usuwa się drobne zewnętrzne gałęzie zacieniajace dojrzewające owoce.
SIERPIEŃ - cięcie główne drzew pestkowych oraz cięcie prześwietlajace jabłoni (podobnie jak w lipcu). W sierpniu przycina się żywopłoty z roślin iglastch. Sierpień jest ostatnim miesiącem cięcia iglaków. Cięcie malin porzeczek i agrestu, skracanie pędów bocznych jeżyn.
WRZESIEŃ - w dalszym ciągu można przcinamy maliny i jeżyny. Pod koniec lata można ciąć też drzewa ozdobne takie jak brzozy, klony kasztanowce i wiązy. Jest to też odpowiednia pora na przycięcie orzechów włoskich.
PAŹDZIERNIK - lekkie przycięcie pędów róż (patrz cięcie róż), można jeszcze ewentualnie porzeczki, maliny agrest i jeżyny. I na tym kończy się kalendarz cięć drzew i krzewów.
LISTOPAD - Można wykonać jeszcze ostatnie cięcia pielęgnacyjne. Pod koniec listopada należy przyciąć piękne i popularne pnącza - powojniki (za wyjątkiem tych, które kwitną na przełomie kwietnia i maja).

Drzewa i krzewy, które nadają się do cięcia w fantazyjne i geometryczne kształty:

Bukszpany, grab pospolity - aby utrzymać nadany kszatałt należy ciąć go systematycznie.

Których drzew i krzewów nie należy ciąć wcale:

Nie należy ciąć drzew iglastch tworzącaych równy pień takich jak świerk czy jodła. Większość drzew iglastych ma ładny pokrój a interwencja może tylko roślinę oszpecić i spowodować, że zacznie rosnąć na boki. Nie tnie się również różaneczników i azalii, kalmii, magnolii, kaliny,oczarów omszonych, wawrzynków wilczełyko, perukowców podolskich oraz sumaka octowca. Przycina się w ostateczności pędy uszkodzone - należy to zrobić wczesną wiosną - w marcu.
Nie wymaga przycinania mahonia pospolita, choć często się ją wykorzystuje do wiązanek ale też cięcie jej nie przeszkadza.

 
Prawidłowa technika cięcia cieńszych pędów

 
Cięcie krzewów kwitnących wiosną

 
Cięcie krzewów kwitnących latem

Winogron

Winogrona do ogrodu: jakie wybrać, jak sadzić

Winogrona z własnego ogrodu, do zrywania prosto z krzaka, słodkie i soczyste, są marzeniem wielu osób.

• winorośl,
 
• winogrona,
 
• odmiany,
 
• uprawa,
 
• wino

W dobrze nasłonecznionych miejscach tworzy gęstwinę pędów i rodzi słodkie winogrona.

Posadzona wokół pergoli lub altan wpuszcza do ich wnętrza delikatne, rozproszone światło.

Winorośl to nie tylko smaczne owoce, ale też ozdoba elewacji.

Winorośl należy do roślin uprawianych od najdawniejszych czasów. Rodzi jedne z najsmaczniejszych owoców. Dostarcza surowca do produkcji najbardziej szlachetnego trunku: wina. Można ją uprawiać w Polsce.

Winogrona do zrywania prosto z krzaka, słodkie i soczyste, są marzeniem wielu osób. W naszym kraju wydaje się jednak mało realne wyhodowanie w ogródku winogron, które przypominałyby owoce pochodzące z cieplejszych rejonów świata. Nic bardziej mylnego – jest sporo odmian, które smakiem i wyglądem wcale im nie ustępują. Zaletą winorośli jest to, że do wzrostu potrzebuje niewiele miejsca, można ją więc uprawiać także na bardzo małej działce, a nawet w pojemniku. Wiele odmian, zwłaszcza o granatowych owocach, jesienią przebarwia się na różne odcienie czerwieni, bordo i żółci. Winorośl jest długowieczna; zaczyna owocować już w trzecim roku po posadzeniu, i tak przez następne dziesiątki lat.

Jakie winogrona?

• Deserowe. Odmiany, które należą do tej grupy, rodzą duże owoce zebrane w okazałe grona (ich masa osiąga często ponad 1 kg). Są bardzo smaczne – słodkie, o gęstym i chrupiącym miąższu oraz delikatnej skórce. Nie nadają się do obsadzania wysokich pergoli, ale można je wykorzystać jako ozdobę murów i sadzić przy podporach zamocowanych do ścian budynków. Zwykle jednak uprawia się je w sposób tradycyjny – przy drutach rozpiętych między słupkami osadzonymi w gruncie. Wtedy można z nich tworzyć ażurowe przepierzenia dzielące ogród na części. Wymagają troskliwej pielęgnacji. Przede wszystkim muszą być systematycznie, każdego roku cięte, bo tylko wtedy ich owoce są dorodne. Choć odmiany przystosowane do naszego klimatu wytrzymują mróz od -20 do -25°C, przed nadejściem zimy należy je okryć, gdyż mroźny wiatr uszkadza pąki kwiatowe. Niektóre odmiany – na przykład Agat Doński, Aurora, Einset, Iza Zaliwska, Reform – trzy lata po posadzeniu w ogrodzie są na tyle mrozoodporne, że mogą zimować bez okrycia.
• Deserowo-winne. Odmiany te od typowo deserowych różnią się tym, że są znacznie bardziej soczyste, co sprawia, że doskonale nadają się nie tylko do jedzenia na surowo, ale też na soki i domowe wina (do wyrobu wina najlepsze są: Bianca, Medina, M. Foch, Regent, Rondo, Sevar, Sibera). Ich owoce są mniej dorodne, ale również bardzo smaczne. Wiele z nich jest odpornych na choroby. Uprawia się je podobnie jak odmiany deserowe.
• Altanowe. Odmiany tej grupy charakteryzują się zdrowym i ładnym ulistnieniem oraz tym, że są odporne na mróz (bez uszczerbku wytrzymują spadek temperatury do -28, a nawet -32°C) i choroby. Nie muszą być cięte co roku. Największą ich zaletą jest to, że można je sadzić przy pergolach i innych wysokich podporach. Doskonale nadają się do obsadzania altan i jako delikatne ażurowe zadaszenie tarasu. Ich owoce nie są tak smaczne jak odmian deserowych, ale są również słodkie i soczyste. Nadają się na przetwory – przede wszystkim na soki i galaretki, ponieważ zawierają dużo pektyn. Owoce mogą długo wisieć na krzaku, niegroźne im są nawet jesienne przymrozki. Najsmaczniejsze owoce mają Konkord Rosyjski i Svenson Red.

Gdzie sadzić winorośl?

Winorośle są ciepłolubne. Najlepiej rosną w dobrze nasłonecznionych miejscach, które łatwo się nagrzewają, na przykład przy południowych ścianach budynków i ogrodzeń. Dobre są miejsca zaciszne i osłonięte od wiatru. Szczególne wymagania mają odmiany deserowe, które nie są zupełnie odporne na mróz.

Jaka ziemia dla winorośli?

Winorośle nie mają specjalnych wymagań, jeśli chodzi o glebę, i łatwo przystosowują się do środowiska, w którym rosną. Dlatego wystarczy im przeciętna ziemia ogrodowa. Dobrze rosną w przepuszczalnej i piaszczystej glebie, która wiosną szybko się nagrzewa. Jedynie podmokłe podłoże nie jest polecane do uprawy tych roślin; wcześniej trzeba je zdrenować.

Jak sadzić winorośl?

• Rośliny. Najlepiej kupować je w pojemnikach, bo przyjmują się lepiej niż sadzonki wykopywane z gruntu. Wybierając je, należy zwrócić uwagę na to, by liście były zdrowe i intensywnie zielone, bez plam i innych oznak chorób lub obecności szkodników. Sadzonka powinna mieć około 50 cm wysokości. Jeśli rośliny będą sadzone pod koniec lata, muszą mieć zdrewniały pęd do wysokości co najmniej 10 cm. To sprawi, że lepiej przezimują. Także rośliny kupowane wczesną wiosną w stanie bezlistnym powinny mieć zdrewniały pęd z nabrzmiałymi pąkami.
• Termin. Sadzonki z liśćmi sprzedawane w pojemnikach można sadzić od połowy maja do października. Sadzonki wykopywane z ziemi (w stanie bezlistnym) można sadzić jesienią – od października do nadejścia mrozów – lub wiosną – po rozmarznięciu gleby, jednak nie później niż w pierwszych dniach maja.
• Miejsce. Należy wykopać dół średnicy i głębokości 40 cm, a następnie wypełnić go żyznym podłożem lub ziemią ogrodową wymieszaną pół na pół z dobrze rozłożonym kompostem. W tak przygotowanym miejscu można sadzić winorośl, zachowując między sadzonkami odstęp 100-150 cm.
  Po posadzeniu roślin przez trzy lata należy je zabezpieczać przed mrozem, obsypując ziemią. Powinno się tak postępować ze wszystkimi odmianami winorośli, nie tylko deserowymi.